Dagelijks citeer ik interviewkandidaten, maar zelf geciteerd worden? Vandaag viel het boek ‘Verleid je lezer online, succesformules voor overtuigend en creatief schrijven’ op de mat met daarin mijn tips om de interviewsleur te doorbreken. Tijd om het echte lijstje nog eens te delen.  

1. Verras met een voorwerp

Stal een aantal vreemde voorwerpen uit, elk voorwerp staat voor een vraag. Laat de interviewkandidaat er telkens eentje kiezen. Voor maximale desoriëntatie zorg je ervoor dat de vragen niet te zeer voor de hand liggen. Je ziet de interviewkandidaat denken: dat pakje zakdoeken staat vast voor een emotionele vraag, laat ik die maar even uitstellen; welke vraag zou er bij die mango horen?
Variatie: laat de interviewkandidaat zelf voorwerpen meenemen. Of gebruik gratis boomerangkaarten.

2. Speel een spel

Doe een oproep op intranet of in het blad en verzamel vragen van medewerkers, vul ze aan totdat je er 66 hebt. Geef de interviewkandidaat twee dobbelstenen en laat de rest over aan het toeval. Op deze manier kun je makkelijk indringende vragen stellen aan een directeur.
Variatie: maak vragenkaarten en laat de interviewkandidaat er telkens eentje trekken. Wil je onderscheid maken tussen categorieën (werkgerelateerde of persoonlijke vragen), gebruik dan verschillende kleuren. Ook leuk: publiceer ook de niet-gekozen vragen.

3. Gebruik cijfers

Ontcijfer je interviewkandidaat: voer het gesprek aan de hand van getallen. Elk feitje, elke vraag is aan een cijfer te koppelen, van het aantal jaar werkervaring tot de schoenmaat.

4. Doe het op gekke plekken

Er zijn zat plekken te verzinnen die aansluiten bij de interviewkandidaat of het gespreksthema. Interview een ijskoningin op de schaatsbaan of probeer haar te ontdooien in de sauna. Alles beter dan babbelen op een saai kantoor.
Variatie: haal de interviewkandidaat niet alleen wég uit zijn vertrouwde omgeving, maar doe ook iets. Ga aan de wandel, beklim een berg of kook samen een maaltijd.

5. Citeer

Bevraag de geïnterviewde aan de hand van citaten uit zijn eigen werk of uitspraken die je vindt wanneer je de persoon googlet.

6. Vingerverf

Laat interviewkandidaten een tekening maken van zichzelf. ‘Goh, waarom heeft u zichzelf zo getekend?’ Te afgezaagd? Neem een bak klei mee of een groot doek en vingerverf. Mensen hoeven natuurlijk niet zichzelf te schilderen: je kunt ze ook in kaart laten brengen hoe ze Nederland zien of de toekomst van hun stad.

7. Gebruik clichés

Haal de ‘standaard’ indelingen weer eens uit de kast en hang je vragen op aan de tien geboden, de zeven zonden, de vier jaargetijden of de vier elementen: lucht, water, aarde en vuur.

8. Zweef

Neem je interviewkandidaat mee naar de handlijndeskundige, iriscopist of auralezer. Of laat terugkerende dromen analyseren.

9. Snuffel

Interview iemand aan de hand van zijn boekenkast of platencollectie. Elk liedje weerspiegelt een tijdperk. Of laat iemand zijn favoriete songtekst uitkiezen en interview diegene aan de hand daarvan.
Variatie: neem een kijkje in de broodtrommel, handtas of bureaulade. Levert meestal voldoende gespreksstof op.

10. Stalk

Mail een jaar lang elke week een vraag. Aan het eind van het jaar heb je dé 52 vragen.

11. Hergebruik

Elke vraag is al een keer gesteld. Wat je ook kunt doen: verzamel vragen uit historische interviews en leg ze nogmaals voor.

12. Kies 1 woord

Gebruik één enkel woord, zoals het woord ‘kast’, als uitgangspunt voor een interview met verschillende kandidaten en varieer daarop. Laat mensen reageren op ‘in de kast’ (wat ligt er thuis in hun kast), ‘op de kast’ en uiteraard ‘uit de kast’.

13. Speel dom

Maak van domheid je kracht. Profileer je als de domme interviewer en stel ondertussen de meest indringende vragen in de rubriek ‘13 Domme vragen aan’.

Deze tips verschenen eerder op http://www.bedrijfsjournalistiek.nl.